อริยสงฆ์แต่งตั้ง

มีศัพท์ทางพระพุทธศาสนาที่ควรทำความเข้าใจให้ชัดอยู่สองคำคือ "อริยะ" กับ "อรหันต์" เพราะปัจจุบันนี้เห็นใช้กันพร่ำเพรื่อเหลือเกิน

อริยะ แปลตามศัพท์ว่า ผู้ประเสริฐ "ผู้ประเสริฐ" ในที่นี้หมายเอาบุคคล ผู้ลดกิเลสลงตามลำดับจนกระทั่งหมดไป มีสี่ระดับคือ พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์ ปุถุชนคนมีกิเลสหนา ไม่ว่าพระว่าโยมเป็น อริยะไม่ได้

อรหันต์ มีความหมายห้านัยคือ...

1) ผู้ไกลจากกิเลส

2) ผู้ทำลายกิเลสได้

3) ผู้ทำลายวงจรแห่งสังสารวัฏได้

4) ผู้ควรบูชา

5) ผู้ไม่ทำบาปทั้งที่แจ้งที่ลับ

สรุปแล้วมีความหมายอย่างเดียวกัน คือ "ผู้บริสุทธิ์" หรือ "ผู้หมดกิเลสโดยสิ้นเชิง" ขอเน้นตรงนี้ว่า พระอริยะไม่จำเป็นต้องเป็นพระอรหันต์ แต่พระอรหันต์ต้องเป็นพระอริยะ

เปิดหนังสือพิมพ์อ่าน โดยเฉพาะนิตยสารประเภทเครื่องรางของขลัง มักจะรายงานเองก็คงไม่รู้ดอกว่า "อริยะ" กับ "อรหันต์" ต่างกันอยู่ เห็นแกใช้มั่งไปหมด "เหรียญรุ่นนี้ ปลุกเสกโดย พระอริยสงฆ์ ก. อริยสงฆ์ ข. รับรองว่าขลังศักดิ์ สิทธิ์จริงๆ รีบๆ จองเสียช้าอาจหมด"

"พระอริยอรหันต์แห่งสำนักวัดโคกขี้แร้ง (ชื่อสมมติ) แม้จะชราภาพมากแล้ว ท่านก็เมตตามานั่งปรกปลุกเสกให้ด้วย เพื่อเป็นสิริมงคล" ฯลฯ

ผมเลยสงสัยว่า ท่านเหล่านั้นเป็นอริยสงฆ์ หรืออริยอรหันต์ในศาสนาใด เพราะแม้พระอริยสงฆ์ระดับต้นคือ พระโสดาบัน ท่านไม่ปลุกไม่เสกลงเลขยันต์อะไรแล้ว ส่วนพระอรหันต์นั้นยิ่งไม่ต้องพูดถึง

พระเจ้าปเสนทิโกศลเคยชี้ไปที่พวกชีเปลือยที่เดินผ่านไปว่า ท่านเหล่านั้นเป็นอรหันต์ พระพุทธเจ้าตรัสว่า มหาบพิตรเป็นปุถุชนบริโภคกามอยู่ รู้ได้อย่างไรว่าพวกเขาเป็นอรหันต์ พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงนิ่งอึ้ง

ก็ขอถามอย่างที่พระองค์ทรงถามพระเจ้าปเสนทิโกศลนั่นแหละ แต่เปลี่ยนคำพูดเสียใหม่ว่า นอนกอดลูกกอดเมียอยู่ทุกวัน รู้ได้ยังไงว่าใครเป็นอริยอรหันต์

ฟ้าสางเมื่อใกล้ค่ำ/เสฐียรพงษ์ วรรณปก
ข่าวสดออนไลน์, 24 มีนาคม 2557