คาดหวังมากไป

" ความคาดหวังมากไป"

ความคาดหวังของพ่อแม่ บางส่วนมาจากปมด้อยของพ่อแม่ที่อยากให้ลูกลบปมด้อยให้ได้ เช่น ในเรื่องของการศึกษา หรือ ฐานะทางสังคม

คำว่า “คาดหวัง” นี้ เราอาจจะใช้กันบ่อยๆแต่หารู้ไม่ว่าพิษสงของคำนี้มีมากนัก เพราะความหมายของคาดหวัง หมายถึง จะเอาให้ได้ จะทำให้ได้ ถ้าไม่ได้ก็ไม่ยอม เป็นไรเป็นกัน

คนที่มีความคาดหวังมาก จึงเกิดความเครียดมาก เพราะมีความมุ่งหวังสูง ตั้งใจมาก และหวังผลลัพธ์เต็มที่ ถ้าไม่ได้ดังใจก็ผิดหวังรุนแรง ระหว่างรอคอยก็ลุ้นว่าจะได้ไหม

ส่วนใหญ่มักรู้คำตอบว่า ยิ่งคาดหวังมากเท่าไร ยิ่งไม่ได้ดังที่คาดหวังเอาไว้มากเท่านั้น เพราะเรามักจะคาดหวังผลลัพธ์เอาไว้สูงมากสูงเกินกว่าคนธรรมดาทั่วไปจะทำได้

คำว่า “ คาดหวัง” (Expectation) จึงต่างจากคำว่า หวัง (Hope ) ถ้าเป็นคำว่าหวัง หรือความหวังจะเบากว่า หรือ ยืดหยุ่นกว่า หมายถึงหวังว่าจะได้ จะทำให้เต็มที่ ได้ผลแค่ไหนก็แค่นั้น ถ้าไม่ได้ก็ไม่เป็นไร

คนที่มีความหวังจึงไม่เครียดเหมือนคนที่มีความคาดหวัง

พ่อแม่ที่มีความหวังลูกมากนั้น มักตั้งเป้าหมายชีวิตของลูกเอาไว้สูงและอยากให้ได้ดังเป้าหมายที่ตั้งไว้ จึงคอยกวดขัน สนใจ เข้มงวดกับลูกคาดหวังจะให้ลูกเป็นคนดีหรือประสบความสำเร็จมากๆ

คนที่มีความคาดหวังมาก จึงมักมีความคิดแบบเด็กที่ไม่คำนึงถึงความเป็นไปได้หรือเป็นวิทยาศาสตร์ เช่น อยากให้ลูกเป็นคนดี เบ็ดเสร็จดีทุกอย่าง หรือทำอะไรได้ตามใจพ่อแม่

ความคาดหวังของพ่อแม่ บางส่วนก็มาจากปมด้อยของพ่อแม่ที่อยากให้ลูกล้างลบปมด้อยให้ได้ เช่น ในเรื่องของการศึกษา หรือ ฐานะทางสังคม

บางอย่างก็มีเป้าหมายที่ซ่อนเร้น เช่น กลัวการเสียหน้าถ้าลูกดีไม่เท่าลูกเพื่อน หรือลูกของญาติ จึงเข้มงวดกับการำเนินชีวิตของลูกมาก

พ่อแม่บ้านนี้เป็นนิสิตเก่าจุฬาทั้งคู่

พ่อจบวิศวจากจุฬา ฯ มีการงานทำดี

แม่จบอักษรจุฬาฯเป็นอาจารย์

พ่อคาดหวังมากว่าถ้ามีลูกชาย ต้องเรียนวิศวจุฬาฯให้ได้เหมือนพ่อ เหมือนเป็นประเพณีหรือความตั้งใจที่ติดพันมาตั้งแต่พ่อสอบเข้าวิศวจุฬาได้

เล่ากันว่า ขนาดตอนภรรยาท้อง สามีก็ให้ใช้สบู่จุฬาฟอกตัวและฟังเพลงประจำของจุฬาฯตลอดมา

ลูกเกิดมาเป็นลูกชายสมใจนึก พ่ออยากให้ลูกเรียนดี เข้าวิศวจุฬาฯได้

ตอนลูกเรียนชั้นมัธยมศึกษา ก็ให้ลูกเตรียมกวดวิชา เพื่อการสอบเอนทรานซ์ โดยหาครูมากวดวิชาให้ที่บ้าน

ลูกก็ตั้งใจเรียน แต่ลูกชอบดนตรีและอยากเล่นกีต้าร์ด้วย พ่อไม่เห็นด้วยเลยเพราะถือว่าเสียเวลา ทำลายสมาธิในการกวดวิชาของลูก จึงห้ามไม่ให้ลูกเล่นกีต้าร์ในช่วงระหว่างเตรียมตัวสอบเอนทรานซ์

ลูกเรียนพิเศษกวดวิชาทุกวัน สมใจพ่อ

จู่ๆ พ่อนึกอยากตรวจสอบว่า ครูกวดวิชาสอนลูกได้จริงจังแค่ไหน จึงแอบกลับบ้านตอนกลางวันในช่วงที่ลูกกำลังกวดวิชา

วันนั้นพอดีครูมีธุระด่วน ขอกลับก่อนลูกได้พัก จึงหยิบกีต้าร์มาเล่น

พ่อเข้าบ้านได้ยินเสียงกีต้าร์ เห็นลูกกำลังเล่นกีต้าร์ จึงโกรธมาก ตรงเข้าตบตีลูก หาว่าลูกไม่รักดี หยิบกีต้าร์ฟาดพื้นหักเหทันทีออกปากไล่ลูกด้วยความโกรธว่า ถ้าไม่รักดีก็อยู่ร่วมบ้านกันไม่ได้แล้ว

ลูกชายก็น้อยใจและโกรธพ่อ จึงหนีออกจากบ้านไป และไม่ยอมกลับบ้านหลายวัน

แม่ทราบเรื่องเข้าก็พยายามตามหาลูก แต่ไม่พบ

วันหนึ่งขณะที่แม่กำลังขับรถ เห็นลูกชายกำลังขายพวงมาลัยอยู่ที่สี่แยกแห่งหนึ่ง แม่รีบจอดรถวิ่งไปหาลูก แม่ลูกกอดกันกลมร้องไห้ต่อว่าต่อขานกัน แม่ชวนให้ลูกกลับบ้าน แต่ลูกไม่ยอมกลับ แม่ต้องพาลูกไปเช่าห้องพักอยู่ และพาลูกมาปรึกษาผม

กว่าพ่อ แม่ ลูกจะคืนดีกันได้ ผมต้องทำจิตบำบัดและครอบครัวบำบัดให้หลายครั้ง จึงจะคุยกันรู้เรื่อง และหาทางออมชอมความต้องการเข้าหากัน

สุดท้ายลูกก็สอบเข้าวิศวได้ และเป็นนักดนตรีด้วย

ด๊อกเตอร์…นะลูก

รายนี้เป็นลูกชายคนเดียวของพ่อแม่ที่ร่ำรวย พ่อส่งลูกไปเรียนต่างประเทศตั้งแต่เด็กๆหวังให้ได้เรียนรู้วิธีพูดภาษาอังกฤษได้ถูกต้อง

ลูกก็เรียนได้ดี พ่อแม่บินไปเยี่ยมบ่อยๆ

พ่อแม่มักบอกลูกว่าลูกเป็นเด็กดี พ่อแม่รักมาก อยากได้อะไรก็ซื้อให้ อยากได้รถสปอร์ตก็วื้อให้ แต่พ่อแม่ขอย่างเดียวนะ ขอให้ตั้งใจเรียนให้จบด๊อกเตอร์ (ปริญญาเอก) ให้ได้ พ่อแม่จะได้ชื่นใจ

ลูกก็ตั้งใจเรียน พ่อแม่ก็โทรมาให้กำลังใจและเตือนความจำอยู่เสมอ

ในช่วงหนึ่งที่ลูกเรียนไฮสคูล ใกล้สอบ เกิดเครียดมาก พ่อแม่ก็โทรมาให้กำลังใจ และพูดอย่างเดิมว่ายินดีให้ทุกอย่าง ขอให้เรียนให้จบด๊อกเตอร์ ให้ได้นะลูก

ลูกรู้สึกเป็นภาระที่หนักมาก รับผิดชอบไม่ไหว และรู้สึกโกรธที่ต้องแบกความคาดหวังของพ่อแม่เอาไว้ เขาโกรธมาก จึงลุกขึ้นเตะประตูและหน้าต่างจนกระจกแตก บาดหน้าแข้งเป็นแผลยาว ต้องเข้าโรงพยาบาล พ่อแม่รีบบินไปรับกลับมารักษาตัวทั้งทาร่างกายและจิตใจต่อ

เด็กบอกว่า ไม่อยากโกรธพ่อแม่ที่เขาหวังดี แต่กลัวทำไม่ได้จึงเครียดเพราะรู้สึกต้องแบกภาระมาก ตอนนั้นเขาก็เพิ่งเรียนชั้นมัธยมศึกษาเท่านั้น พ่อแม่พูดเรื่องเรียนจบปริญญาเอกมาตั้งแต่หลายปีแล้ว จึงเครียดมาก

กว่าจะรักษาความเครียด และปรับความต้องการของพ่อแม่รวมทั้งการแสดงออกทางกริยาและคำพูดให้พอเหมาะได้ ก็ ใช้เวลาพอสมควร

ผลเสียจากการคาดหวังมากไป

ลูกมักจะมีลักษณะดังต่อไปนี้

เครียด เพราะได้รับผลของการคาดหวังจากพ่อแม่ ทำให้เริ่มคาดหวังกับตัวเองด้วย และกลัวการไม่ได้ดังความคาดหวังนั้น จึงเครียดได้ง่าย

ยืดหยุ่นไม่เป็น สุขภาพจิตไม่ดี หวังจะเอาให้ได้ หรือทำให้ได้ตามความคาดหวังของพ่อแม่ คิดว่าถ้าทำให้ไม่ได้ก็จะกลายเป็นคนแพ้หรือคนไม่ดี ในสายตาพ่อแม่

มีความกังวลสูงทั้งกับงานประจำหรือการศึกษาในขณะนั้นและกังวลกับความรู้สึกของพ่อแม่ด้วย

กลัวการทำผิด ไม่อยากทำให้พ่อแม่ผิดหวัง คิดว่าถ้าพ่อแม่ผิดหวัง เท่ากับเขาทำผิด

โกรธพ่อแม่ เมื่อทำไม่ได้ดังความคาดหวัง หรือในขณะที่ทำถ้ารู้สึกเครียดก็จะโกรธพ่อแม่ ที่ทำให้เขาต้องรับผิดชอบสูงเกินอายุ

หวังผลของการพัฒนาตัวเองมากไป มุ่งแต่ผลสัมฤทธิ์ของการเรียนหรือการงาน ทำให้ไม่ค่อยสนุกกับการมีชีวิตอยู่

บางคนจะมีลักษณะต่อต้านสังคม ต่อต้านพ่อแม่และกฏเกณฑ์ของสังคม พร้อมจะทำผิดกฏเกณฑ์ ระเบียบวินัย หรือผิดกฏหมายได้ง่าย

พ่อแม่บางคนที่คาดหวังลูกแล้วไม่ได้ดังหวัง ก็จะผิดหวังในตัวลูก คิดว่าลูกมีมาตรฐานต่ำกว่าที่ตนตั้งไว้ มองลูกเป็นคนไม่ดีบางคนเอ่ยคำว่า ไม่อยากเลี้ยงดูอีกแล้ว ตัดหางปล่อยวัดไปจะดีกว่าคิดหรือว่า…วัดจะต่อหางและเลี้ยงดูให้ลูกเป็นคนดีต่อไปได้ ?

จาก หนังสือพ่อแม่เป็นพิษ โดยศ.นพ.วิทยา นาควัชระ