บางทีสงครามจะสิ้นสุดลงได้

บางทีสงครามจะสิ้นสุดลงได้ เมื่อทุกคนคิดว่าเราเป็นพลเมืองของโลกของจักรวาลเดียวกัน มิใช่ของชาติหรือเผ่าพันธุ์หนึ่งใด

อหิงสา...

ภาพถุงพลาสติกสีดำหลายร้อยถุงเรียงรายเป็นแถวในโรงเรียนอาจไม่แปลก หากสิ่งที่อยู่ในถุงเป็นขยะปฏิกูล

เสียงคนร้องและกังวาน ระเบิดที่ดังลอดรั้วโรงเรียนออกมาอาจมิใช่เรื่องผิดปกติ หากเป็นเสียงเชียร์กีฬาและพลุดอกไม้ไฟ

แต่ถุงสีดำเหล่านั้นเป็นถุงบรรจุศพเด็กนักเรียน และเสียงที่ดังจากโรงเรียนคือเสียงผสมของปืน ระเบิด และเสียงร้องสุดท้ายของเด็กหลายคนที่ต้องหยุดเรียนไปตลอดชีวิต

การสังหารหมู่ตัวประกันในโรงเรียนบนแผ่นดินรัสเซีย หรือเผาโรงเรียนในบ้านเรา อาจทำให้หลายคนหยุดคิดเพียงชั่วคราว แล้วทุกอย่างก็ดำเนินต่อไปเช่นที่ผ่านมา เมื่อศักดิ์ศรีของชาติและเกียรติยศของแผ่นดิน มีค่ามากกว่าความเป็นมนุษย์

จุดหมายของการต่อสู้ ไม่ว่าเป็นสงครามเพื่อเอกราช การต่อสู้เพื่อความถูกต้อง สงครามเพื่อพิทักษ์ความยุติธรรม ล้วนมีราคาที่ต้องจ่ายด้วยชีวิตคน

ชีวิตหนึ่งแลกกับชีวิตหนึ่ง แลกกับอีกชีวิต และอีกชีวิต จนถึงจุดๆ หนึ่ง เราก็ไม่รู้ว่าพวกเขารบกันเพื่ออะไร

มหาตมะ คานธี กล่าวว่า "An eye for an eye makes the whole world blind." (ระบบตาต่อตามีแต่ทำให้ทั้งโลกตาบอด) บางทีท่านอาจเข้าใจความรู้สึกของการสูญเสียว่า ยิ่งใหญ่กว่าชัยชนะของสงคราม ท่านจึงเลือกหนทางแห่งอหิงสาในการต่อสู้

นานมาแล้วแต่ไม่นานเกินลืม มหาตมะ คานธี โค่นจักรภพอังกฤษที่ปกครองอินเดียมาร้อยๆ ปี ลงด้วยสองมือเปล่า มาร์ติน ลูเธอร์ คิง ก็เลือกต่อสู้ด้วยวิธีเดียวกัน ทั้งสองคนถูกยิงตายเช่นเดียวกับพวกเด็กๆ ในถุงสีดำ

ดูเหมือนคนทั้งโลกจะกลายเป็นคนตาบอดไปแล้วจริงๆ เมื่อคิดว่าสันติภาพสร้างขึ้นด้วยสงคราม และทางเดียวที่จะต่อสู้กับ 'ความชั่วร้าย' คือใช้วิธีชั่วร้ายเช่นเดียวกัน

กีฬาโอลิมปิกที่ผ่านมา ณ แผ่นดินต้นกำเนิดของโอลิมปิก ให้ภาพแปลกๆ เมื่อหลายๆ ชาติซื้อตัวนักกีฬาจากชาติอื่น และเฉลิมฉลองเหรียญที่ซื้อมาทางอ้อม ราวกับว่ายิ่งได้เหรียญแห่งชัยชนะมาก ยิ่งแสดงถึงความยิ่งใหญ่ของชาตินั้น จนในที่สุดเราก็สับสนระหว่างคำว่า 'กีฬา' กับ 'ชาตินิยม'

บางทีสงครามจะสิ้นสุดลงได้ เมื่อทุกคนคิดว่าเราเป็นพลเมืองของโลกของจักรวาลเดียวกัน มิใช่ของชาติหรือเผ่าพันธุ์หนึ่งใด

???

วินทร์ เลียววาริณ
8 กันยายน 2547